રામ કથા
માનસ ગુરૂ પૂર્ણિમા
કાનપુર
(ઉત્તર પ્રદેશ)
શનિવાર,
તારીખ ૨૮/૦૭/૨૦૧૮ થી રવિવાર, તારીખ ૦૫/૦૮/૨૦૧૮
મુખ્ય ચોપાઈ
बंदऊँ गुरु पद पदुम परागा।
सुरुचि सुबास सरस अनुरागा॥
गुरु पद रज मृदु मंजुल अंजन।
नयन अमिअ दृग दोष बिभंजन॥
******
बंदऊँ गुरु पद पदुम परागा।
सुरुचि सुबास सरस अनुरागा॥
गुरु पद रज मृदु मंजुल अंजन।
नयन अमिअ दृग दोष बिभंजन॥
******
बंदऊँ गुरु पद पदुम परागा।
सुरुचि सुबास सरस अनुरागा॥
अमिअ मूरिमय चूरन चारू।
समन सकल भव रुज परिवारू॥1॥
मैं गुरु महाराज के चरण कमलों की रज की वन्दना करता हूँ, जो सुरुचि (सुंदर स्वाद), सुगंध तथा अनुराग रूपी रस से पूर्ण है। वह अमर मूल (संजीवनी जड़ी) का सुंदर चूर्ण है, जो सम्पूर्ण भव रोगों के परिवार को नाश करने वाला है॥1॥
गुरु पद रज मृदु मंजुल अंजन।
नयन अमिअ दृग दोष बिभंजन॥
तेहिं करि बिमल बिबेक बिलोचन।
बरनउँ राम चरित भव मोचन॥1॥
श्री गुरु महाराज के चरणों की रज कोमल और सुंदर नयनामृत अंजन है, जो नेत्रों के दोषों का नाश करने वाला है। उस अंजन से विवेक रूपी नेत्रों को निर्मल करके मैं संसाररूपी बंधन से छुड़ाने वाले श्री रामचरित्र का वर्णन करता हूँ॥1॥
सदगुर ग्यान बिराग जोग के।
बिबुध बैद भव भीम रोग के॥
ज्ञान, वैराग्य और योग के लिए सद्गुरु हैं और संसार रूपी भयंकर रोग का नाश करने के लिए देवताओं के वैद्य (अश्विनीकुमार) के समान हैं।
तुम्ह त्रिभुवन गुर बेद बखाना। आन जीव पाँवर का जाना॥
वेदों ने आपको तीनों लोकों का गुरु कहा है। दूसरे पामर जीव इस रहस्य को क्या जानें!
भरद्वाज मुनि बसहिं प्रयागा। तिन्हहि राम पद अति अनुरागा॥
तापस सम दम दया निधाना। परमारथ पथ परम सुजाना॥1॥
भरद्वाज मुनि प्रयाग में बसते हैं, उनका श्री रामजी के चरणों में अत्यंत प्रेम है। वे तपस्वी, निगृहीत चित्त, जितेन्द्रिय, दया के निधान और परमार्थ के मार्ग में बड़े ही चतुर हैं॥1॥
कालनेमि कलि कपट निधानू। नाम सुमति समरथ हनुमानू॥4॥
कपट की खान कलियुग रूपी कालनेमि के (मारने के) लिए राम नाम ही बुद्धिमान और समर्थ श्री हनुमान्जी हैं॥4॥
******
ગગન ગઢ રમવાને હાલો, નીરાસી પદમા સદા માલો...ટેક.
પડવે ભાળ પડી તારી,મધ્ય નીરખ્યા મોરારી વાલમ પર જાવું હુ વારી;
ગગન-૧
બીજે બોલે બહુનામી ઘટોઘટ વ્યાપી રહ્યા સ્વામી જુગતીથી તમે જોઈલો અંતરજામી;
ગગન-૨
ત્રિજે તુરાઈ વાજાં વાગે,સુરતા મારી સનસુખ રહી જાગે માહ સુને મોરલીયું વાગે;
ગગન-૩
ચોથે ચંદ્ર ભાણ વાળી જોવે કોઈ આપાપણાને ટાળી ત્રીવેણી ઉપર નુર લ્યો નીહાળી;
ગગન-૪
પાંચમ પવન થંભ ઠેરી, લાગી મુને પ્રેમ તણી લેરી સુરતા મારી શબ્દુંમા ઘેરી;
ગગન-૫
છઠે જોવો સનમુખ દ્વારો ત્રીવેણી ઉપર નાયાનો આરો ત્યાં તો સદા વરસે અમર ધારો;
ગગન-૬
સાતમે સમરણ જડયું સાચું આતો કોઈ વીરલા જાણે વાતું જડયું હવે આદુનું ખાતુ;
ગગન ગઢ-૭
આઠમે અકળ કળા એની વાતું હવે ક્યાં જઈ કરુ વ્રેહની રહું હું તો શબ્દ નીસીમાં ધેની;
ગગન ગઢ-૮
નુમે મારે નીરભે થયો નાતો છોડાવ્યો જમપુરીથી જાતો સતગુરુએ શબ્દ દીધો સાચો;
ગગન ગઢ-૯
દશમે જડી દોર તણી ટેકી મધ્યમાં મળ્યા અલખ એકાએકી સુરતા મારી દંગ પામી દેખી;
ગગન ગઢ-૧0
એકાદશી અવીધટ ધાટ એવો શબ્દ લઈને સુરતાને સેવો સદાય તમે સોહ પુરુષ સેવો;
ગગન ગઢ-૧૧
દવાદસી દૂર નથી વાલો સમજ વીના બારે ફરતો ઠાલો સુખમણ સાથે પી લ્યો અમર પ્યાલો ;
ગગન ગઢ-૧૨
તેરસે વાળી ઉપર ઘારા જપુ નીજનામ તણી માળા પ્રાગટ્યા રવી ઉલટાયા અજવાળું
ગગન ગઢ-૧૩
ચૌદસે કહ્યુ ચીત કરે નહી મારુ થયું ઓચીંતુ અજવાળું સતગુરુએ તોડયું વજર તાળું;
ગગન ગઢ-૧૪
પુનમે દેખી પુરણ પદ પામી મળ્યા જયારે ફુલગરજી સ્વામી રહે છે સવો ચરણમાં શીસ નામી;
ગગન ગઢ-૧૫ —
૯
રવિવાર,
૦૫/૦૮/૨૦૧૮
પ્રેમ
મહોબતમાં અપેક્ષા, ઉપેક્ષા, પરીક્ષા કે તિતિક્ષા નથી હોતી, ફક્ત પ્રતિક્ષા જ હોય છે.
ગંગા
એ નદી નથી પણ ભારતીયોની પવિત્ર પ્રવાહી પરંપરા છે.
અંગદ
રાવણની સભામાં કહે છે કે, “धन्वी कामु नदी पुनि गंगा॥“
राम
मनुज कस रे सठ बंगा। धन्वी कामु नदी पुनि गंगा॥
पसु
सुरधेनु कल्पतरु रूखा। अन्न दान अरु रस पीयूषा॥3॥
क्यों
रे मूर्ख उद्दण्ड! श्री रामचंद्रजी मनुष्य हैं? कामदेव भी क्या धनुर्धारी है? और गंगाजी
क्या नदी हैं? कामधेनु क्या पशु है? और कल्पवृक्ष क्या पेड़ है? अन्न भी क्या दान है?
और अमृत क्या रस है?॥3॥
ગુરૂ
ગૃહનો મહિમા બહું છે.
ગુરૂ
ગૃહની સ્મૃતિ એ આપણો કાયમનો વનવાસ છે.
ગુરૂ
ગૃહ નગરની વચ્ચે ભડમાં હોય તો પણ તે વનવાસ જ છે.
ગુરૂ
ગૃહની સ્મૃતિ રહેવાથી આપણને પાંચ પ્રકારની શિક્ષા મળે છે, પાંચ પ્રકારની દીક્ષા મળે
છે અને પાંચ પ્રકારની ભીક્ષા મળે છે.
जाकी
सहज स्वास श्रुति चारी। सो हरि पढ़ यह कौतुक भारी॥
बिद्या
बिनय निपुन गुन सीला। खेलहिंखेल सकल नृपलीला॥3॥
चारों
वेद जिनके स्वाभाविक श्वास हैं, वे भगवान पढ़ें, यह बड़ा कौतुक (अचरज) है। चारों भाई
विद्या, विनय, गुण और शील में (बड़े) निपुण हैं और सब राजाओं की लीलाओं के ही खेल खेलते
हैं॥3॥
૧
વિદ્યા
ગુરૂ
ગૃહની સ્મૃતિથી આપણને વિદ્યા પ્રાપ્ત થાય છે.
હનુમાન
ચાલીસામાં પણ ગવાયું છે કે ….
બલ,
બુધ્ધિ, વિદ્યા દેહું મોહિ, હરહુ કલેસ બિકાર ||
૨
વિનય
ગુરૂ
ગૃહની સ્મૃતિથી વિદ્યાની સાથે સાથે વિનય પણ મળે.
૩
નિપૂણતા
ગુરૂ
ગૃહની સ્મૃતિથી આપણે જે પણ કર્મ – કાર્ય કરીએ તે કરવાની નિપૂણતા મળે.
ભગવદ્
ગીતા પણ કહે છે કે,
बुद्धियुक्तो
जहातीह उभे सुकृतदुष्कृते।
तस्माद्योगाय
युज्यस्व योगः कर्मसु कौशलम्।।2.50।।
૪
ગુણ
ગુરૂ
ગૃહની સ્મૃતિથી આપણને દૈવી ગુણોની પ્રાપ્તિ થાય.
૫
શીલ મળે
આપને
શીલવાન બનીએ.
દીક્ષા
૧
શબ્દ દીક્ષા
ગુરૂ
શબ્દ દીક્ષા આપે.
ગુરૂ
શબ્દ આપે.
ગુરૂ
અને આશ્રિત વચ્ચે તન અને મનનો જ સંબંધ છે, તેમાં વચ્ચે ધનને કોઈ સ્થાન નથી.
આશ્રિત
ગુરૂના તનનું – શરીરનું ધ્યાન રાખે અને ગુરૂ આશ્રિતના મનનું ધ્યાન રાખે.
અર્થમાં ૧૫ પ્રકારના અનર્થ સમાયેલાં છે.
તેથી આધ્યાત્મમાં અર્થને બહું મહત્વ નથિ અપાયું.
ધન ગુરૂ દેવા મારા ધન ગુરુ દાતા.
ગુરુજી એ શબ્દ સુણાવ્યો રે
ગુરૂ પાંચ પ્રકારની દીક્ષા આપે છે.
૧ શબ્દ દીક્ષા
૨ સ્પર્શ દીક્ષા
ગુરૂ આશ્રિતના મહત્વના ચક્ર ઉપર સ્પર્શ
કરે છે. આવો સ્પર્શ થતાં જ આશ્રિતની ચેતના રૂપાંતરીત થાય છે.
ગુરૂને સ્પર્શ કરવા કરતાં ગુરૂ તેની મેળે
આપણને સ્પર્શ કરે તેની પ્રતિક્ષા કરો.
આવી પ્રતિક્ષા કરતાં કરતાં જ્યારે સમય આવશે
ત્યારે ગુરૂ આપણને સ્પર્શ કરવા માટે તલપાપડ હશે.
૩
રૂપ દીક્ષા
ગુરૂ આપણને આપણા સ્વરૂપનું ઓળખ કરાવે, આપણું
સ્વરૂપ શું છે તે બતાવે.
૪ રસ દીક્ષા – રસમય બનાવે.
૫ ગંધ દીક્ષા
ગુરૂ પાસેથી પામ્ચ પ્રકારની ભીક્ષા મળે.
૧ અશ્રુ ભીક્ષા
આપણી આંખમાં આંસુ આવે તેવી ભીક્ષા ગુરૂ
પાસેથી મળે.
આશ્રિતની આંખોને ગુરૂ ભીની રાખે, આંખોને
રૂખી સુકી ન થવા દે.
રાતનું અંધારું આવે તેના પહેલાં ગિલનો દીવો
પ્રગટાવી દે તે ગુરૂ છે. અંધારું થતાં પહેલાં ચીરાગ જલાવી દે તે ગુરૂ છે.
૨ અભેદ દીક્ષા
ગુરૂ આપણા બધા ભેદ નષ્ટ કરી દે. વર્ણ ભેદ,
જાતિ ભેદે, ઊંચ નીચના ભેદ નષ્ટ કરી દે તે ગુરુ.
૩ અનુભવ દીક્ષા
ગુરૂ પાસેથી નીકળતાં એક નવો જ અનુભવ થાય.
૪ અમન દીક્ષા
ગાઢ શાંતિની દીક્ષા ગુરૂ પાસેથી મળે, ગાઢ
શાંતિ પ્રાપ્ત થાય.
૫ અમલ દીક્ષા
ગુરૂએ આપેલ શિક્ષાનો અમલ કરવાનો અભિયાન
કરવાની દીક્ષા ગુરૂ પાસેથી મળે.
ગુરૂ ગૃહ એ તપસ્વી સ્થાન છે, તપસ્થલી છે.
पूरब दिसा बिलोकि प्रभु देखा उदित मयंक।
कहत सबहि देखहु ससिहि मृगपति सरिस असंक॥11 ख॥
पूरब दिसि गिरिगुहा निवासी। परम प्रताप तेज बल रासी॥
मत्त नाग तम कुंभ बिदारी। ससि केसरी गगन बन चारी॥1॥
बिथुरे नभ मुकुताहल तारा। निसि सुंदरी केर सिंगारा॥
कह प्रभु ससि महुँ मेचकताई। कहहु काह निज निज मति भाई॥2॥
बिथुरे नभ मुकुताहल तारा। निसि सुंदरी केर सिंगारा॥
कह प्रभु ससि महुँ मेचकताई। कहहु काह निज निज मति भाई॥2॥
कह सुग्रीव सुनहु रघुराई। ससि महुँ प्रगट भूमि कै झाँई॥
मारेउ राहु ससिहि कह कोई। उर महँ परी स्यामता सोई॥3॥
कोउ कह जब बिधि रति मुख कीन्हा। सार भाग ससि कर हरि लीन्हा॥
छिद्र सो प्रगट इंदु उर माहीं। तेहि मग देखिअ नभ परिछाहीं॥4॥
प्रभु कह गरल बंधु ससि केरा। अति प्रिय निज उर दीन्ह बसेरा॥
बिष संजुत कर निकर पसारी। जारत बिरहवंत नर नारी॥5॥
कह हनुमंत सुनहु प्रभु ससि तुम्हार प्रिय दास।
तव मूरति बिधु उर बसति सोइ स्यामता अभास॥12 क॥
No comments:
Post a Comment